Schuldkwijtschelding ontwikkelingslanden cruciaal in strijd tegen coronavirus

Miljoenen mensen in enkele van de armste landen ter wereld worden geconfronteerd met een verwoestende gezondheids-, sociale en economische crisis als gevolg van de COVID-19-pandemie. Het permanent kwijtschelden van de uitstaande schulden van deze landen voor 2020 is de snelste manier om de bestaande overheidsmiddelen vrij te maken om deze ongekende crisis aan te pakken en levens te redden.

Middelen nodig voor aanpak crisis, niet voor schuldeisers

De economische schokgolf van de pandemie raakt ontwikkelingslanden nu al aan een ongelofelijke snelheid. Een daling van de grondstoffenprijzen, een stijging van toekomstige kredietkosten voor landen in het Zuiden en de grootste kapitaaluitstroom uit ontwikkelingslanden ooit zijn enkele voorbeelden van hoe COVID-19 ontwikkelingslanden nu al economisch raakt. De gevolgen zijn duidelijk: overheidsinkomsten zullen dalen en schuldaflossingen toenemen, op het moment dat deze landen hun gezondheidszorg en sociale beschermingsmaatregelen moeten opschalen. Voor COVID-19 toesloeg gingen al alarmbellen af over de golf van schuldencrisissen die er aan kwam en de kwetsbaarheid van verschillende lage en midden inkomenslanden voor de stijgende kosten van die schuldenlast.

De omvang van de gezondheidscrisis en de behoefte aan snelle beleidsmaatregelen betekenen dat essentiële overheidsmiddelen moeten gaan naar de behoeften van de bevolking in plaats van naar schuldeisers. De tijd dringt. Overheden moeten vandaag beschikken over middelen om daadkrachtig op te treden. Elk uitstel zal de pandemie moeilijker beheersbaar maken en een herstel van de economische schade duurder maken.

Schuldkwijtschelding als deel van het antwoord

Om nu middelen vrij te maken voor de gezondheidscrisis roept de internationale civiele maatschappij op tot:

• De permanente kwijtschelding van alle uitstaande schulden van ontwikkelingslanden in 2020, zonder toevoeging van rente en kosten of het opleggen van boetes.

• Het verstrekken van extra, nieuwe noodfinanciering die geen extra schulden creëert.

Het kwijtschelden van alle schulden van lage-inkomenslanden aan al hun geldschieters - andere overheden, multilaterale instellingen en private kredietverleners - zou alleen al in 2020 tot 25,5 miljard dollar vrijmaken voor de bestrijding van het coronavirus. Door de kwijtschelding uit te breiden tot betalingen die in 2021 verschuldigd zijn, zou nog eens 24,9 miljard dollar beschikbaar komen om nu en in de toekomst levens te helpen redden.

Naast een kwijtschelding van schulden zullen er tientallen miljarden aan financiering nodig zijn om lage inkomens landen te helpen bij hun aanpak van de crisis in 2020. Deze financiering moet gebeuren in de vorm van subsidies, in plaats van leningen. Zo wordt voorkomen dat de ontvangende landen zich nog dieper in de schulden steken.

Op de langere termijn moeten beleidsmakers het eindelijk eens worden over hervormingen van het internationale systeem voor de aanpak van de herstructurering van de overheidsschuld, zodra de acute COVID-19-crisis voorbij is. Dit is noodzakelijk om de langetermijndruk op de overheidsschuld van ontwikkelingslanden aan te pakken.

Vraag van IMF en WB niet voldoende

De oproep voor schuldverlichting is wijd gedragen. Zo riepen de Afrikaanse ministers van Financiën, de secretaris-generaal van de Verenigde Naties, de Conferentie van de Verenigde Naties voor Handel en Ontwikkeling, de premiers van Pakistan en Ethiopië, het Ecuadoraanse Congres en Vaticaan-kardinaal Luis Antonio Tagle de voorbije weken elk op tot één of andere vorm van schuldverlichting.

Ook het IMF en de Wereldbank riepen op om de schulden van de armste landen aan andere regeringen op te schorten. Maar met de gevolgen van de pandemie die waarschijnlijk jaren zal duren, zal de gevraagde opschorting haar doel niet bereiken als het niet voor alle geldschieters geldt en de betalingen alleen maar worden uitgesteld. Volledige kwijtschelding van alle betalingen van de buitenlandse schuld is van cruciaal belang, samen met noodfinanciering die niet verder bijdraagt aan de schuldenlast.

Aan België vragen we om op internationaal niveau te pleiten voor de permanente kwijtschelding van alle uitstaande schulden van ontwikkelingslanden in 2020, zonder toevoeging van rente en kosten of het opleggen van boetes. Op langere termijn kan België een rol spelen door er mee voor te zorgen dat er een multilaterale aanpak komt voor de herschikking van publieke schulden van landen in nood. België nam eerder al een voortrekkersrol op in de strijd tegen aasgierfondsen. Dit zijn investeringsfondsen gespecialiseerd in het opkopen van goedkope schulden van landen in financiële moeilijkheden om vervolgens voor de rechtbank de oorspronkelijke waarde van de schulden plus interest terug te eisen van het betrokken land. Het maakt van ons land een geloofwaardig speler om internationaal mee een rol te spelen op vlak van schuldkwijtschelding in de aanpak van COVID-19.

Lees de volledige oproep hier.