‘Geen commentaar’ is geen optie
Belgische banken investeren gretig in bedrijven die actief zijn in de illegale nederzettingenpolitiek van Israël. BNP Paribas bleek zelfs de grootste financier van zulke bedrijven te zijn in heel Europa. Dat stelden 11.11.11 en FairFin, samen met internationale partners, in september vorig jaar vast na uitvoerig onderzoek. Vorige week kwam daar nog een schep bovenop. Ook overheidsbank Belfius heeft, via haar vermogensbeheerder Candriam, voor honderden miljoenen euro’s investeringen in bedrijven actief in de Israëlische nederzettingen. Geld dat onder meer stroomt naar bedrijven actief in de bouw van illegale nederzettingen, de vernieling van Palestijnse huizen, transportprojecten voor Israëlische kolonisten en de illegale ontginning van Palestijnse natuurlijke rijkdommen.
De overheidsbank schoot snel in actie en verwees naar haar bestaande mensenrechtenbeleid. Dat zou in lijn liggen met algemene VN-regels. Nochtans is diezelfde VN glashelder wanneer het specifiek over de Israëlische nederzettingen gaat: het is “moeilijk een scenario voor te stellen waarin een bedrijf activiteiten in de nederzettingen zou kunnen ontplooien op een manier die in overeenstemming is met de VN-richtlijnen en met het internationaal recht”. Op papier klinken de waarden en normen die de bank toepast goed, in de praktijk blijken ze dus een illusie. Geld van Belfius en haar klanten vloeit naar bedrijven actief in de illegale nederzettingenpolitiek: Dat is de realiteit, al de rest is een luchtkasteel.
BNP Paribas koos dan weer voor een andere aanpak: het houdt de lippen stijf op elkaar. Vanuit haar hoofdzetel in Parijs is er een strikte no comment policy opgelegd, klinkt het keer op keer. Bizar. De bank pompte tussen 2018 en 2021 maar liefst 20.6 miljard dollar in bedrijven die actief zijn in de illegale nederzettingenindustrie. De bank wordt zo in verband gebracht met inbreuken op het internationaal recht. Geen commentaar. Het investeringsbeleid van de bank kan gelinkt worden aan talloze mensenrechtenschendingen. Geen commentaar.
BNP wordt in verband gebracht met inbreuken op het internationaal recht. Geen commentaar. Het investeringsbeleid van de bank kan gelinkt worden aan talloze mensenrechtenschendingen. Geen commentaar.
Huizen worden verwoest, gemeenschappen worden ommuurd en grondstoffen worden illegaal ontgind met ons spaargeld en de steun van onze overheid. Toch blijft de respons vanuit de geldschieters hetzelfde: regels verdraaien of geen commentaar. De houding van arrogantie die Europese banken legt duidelijk diepgaande problemen bloot..
De ene verwijst naar een omerta vanuit Parijs, de andere naar luchtkastelen. Wij verwijzen expliciet naar Brussel, meer bepaald naar de Wetstraat. Toen Fortis en Dexia in 2008 gretig meegingen in de speculatiespelletjes met geld van doorsnee burgers, moest België hen uiteindelijk redden zodat ze niet kopje-onder gingen. Dexia’s opsplitsing en naamverandering naar Belfius of Fortis’ overname door BNP Paribas doen die massale investering van belastinggeld niet verdwijnen: de Belgische overheid blijft BNP Paribas’ grootste aandeelhouder. Belfius is zelfs volledig eigendom van de Belgische staat, een overheidsbank pur sang die een voorbeeldrol moet opnemen.
Financiële instellingen zoals banken opereren niet in het ijle, ze zijn rekenschap verschuldigd aan de samenleving. Des te meer als ze terugvallen op gigantische sommen overheidsgeld; ons belastinggeld. Vergezocht is het niet. Noorse pensioenfondsen gingen ons hierin voor. Zo zette KLP, het grootste Noorse pensioenfonds, in juni 2021 maar liefst zestien bedrijven op een zwarte lijst omdat er volgens hen een “risico op mensenrechtenschendingen is dat niet te verantwoorden is”. Het Noorse overheidspensioenfonds - dat meer dan duizend miljard dollar controleert - volgde. Investeringen in vier nederzettingenbedrijven werden in de loop van 2021 beëindigd. Het soort bedrijven waarin Belgische banken gretig blijven investeren met uw geld.
Belgische banken nemen hun verantwoordelijkheid niet op. Er is dan ook een enorme rol weggelegd voor de federale regering: als aandeelhouder van BNP Paribas, als eigenaar van Belfius en als regelgever voor een sector die het duidelijk niet zo nauw neemt met mensenrechten. De federale regering moet haar gewicht in de schaal leggen opdat banken hun investeringsbeleid grondig aanpassen.
Belgische banken nemen hun verantwoordelijkheid niet op. Er is dan ook een enorme rol weggelegd voor de federale regering: als aandeelhouder van BNP Paribas, als eigenaar van Belfius en als regelgever voor een sector die het duidelijk niet zo nauw neemt met mensenrechten.
Dus leden van de federale regering, gaat u hierin mee? Of Of volstaat geen commentaar om weg te kijken van de immense verantwoordelijkheid van de banken onder uw hoede? legt u de immense verantwoordelijkheid die geen commentaar met zich meebrengt naast u neer?
Els Hertogen - directeur 11.11.11
Els Lauriks - coördinator FairFin
Deze opinie verscheen op 22 februari in De Morgen
Teken het Europees burgerinitiatief en stop de handel met nederzettingen in bezette gebieden
Het vestigen van nederzettingen in bezet gebied is een oorlogsmisdaad. En toch liggen er nog altijd producten uit illegale Israëlische nederzettingen in onze supermarkten. De campagne Made in Illegality wil hier een einde aan maken door 1 miljoen handtekeningen te verzamelen.
