11.11.11 vraagt België om programma internationale hervestiging te hervatten

Belgische hervestiging on hold

Het Belgische hervestigingsprogramma staat al sinds juli 2019 on hold. Buiten een uitzonderlijke operatie voor één familie in december kwam sinds toen geen enkele vluchteling meer toe in België via hervestiging. Het Belgische programma voor hervestiging kampt al veel langer dan de coronacrisis met problemen. Zowel in 2018 als in 2019 behaalden we de vooropgestelde engagementen niet. Van de aanvankelijk 2.000 voorziene vluchtelingen voor die periode werden er maar 1.119 hervestigd in België, waarvan slechts 239 personen in 2019. In 2020 kon nog geen enkele vluchteling via het programma naar België komen. In maart 2020 bevestigde België nog de verbintenis om in 2020 1.150 personen te hervestigen. België moet nu extra inspanningen leveren om die doelstelling te behalen.

Tekorten in het opvangnetwerk

De problemen in het Belgische hervestigingsprogramma hebben voor een groot stuk te maken met capaciteitsproblemen in het opvangnetwerk. Het Belgische opvangnetwerk kampt nog steeds met de erfenis van een ondoordacht afbouwplan van personeel en capaciteit onder de vorige regering. Volgens berekeningen van de diensten van huidig minister Maggie de Block had de regering "zesduizend plaatsen minder moeten zoeken indien de administraties op kruissnelheid hadden kunnen blijven werken".

Hoewel er al aanzienlijke inspanningen gebeuren is het dringend tijd om een versnelling hoger te schakelen in het openen van nieuwe plaatsen. Het gebrek aan opvangcapaciteit staat België systematisch in de weg om haar internationale en Europese verantwoordelijkheid inzake asiel op te nemen. Dit is al langer het geval in hervestiging maar het stond ook in de weg van een Belgisch engagement bij de Verklaring van Malta over de verdeling van mensen die gered worden op de Middellandse Zee. Ook de medewerking aan de relocatie van minderjarigen uit Griekenland wordt bemoeilijkt door het gebrek aan opvang. Het is duidelijk het opnemen van internationale verantwoordelijkheid voor mensen op de vlucht niet kan zonder een voldoende groot en kwaliteitsvol opvangnetwerk in België.

Hoge noden

Ondertussen neemt de internationale nood aan hervestiging alleen maar toe. 85% van de vluchtelingen verblijft in ontwikkelingslanden die meestal weinig middelen hebben om voor een kwaliteitsvolle opvang te zorgen. Volgens het UNHCR Global Trends rapport van 17 juni 2020 zijn op dit moment 1.4 miljoen mensen in acute nood aan hervestiging. Het aantal beschikbare plaatsen ging de laatste jaren echter sterk naar beneden. In 2018 en 2019 stelden landen de helft minder plaatsen ter beschikking in vergelijking met 2016.

Vandaag hebben vluchtelingen zo goed als geen veilige en legale manier om naar Europa en België te komen. Mensen op de vlucht reizen vaak langs gevaarlijke routes om Europa te bereiken. Samen met andere legale toegangswegen is hervestiging een belangrijk instrument om de vraag naar mensensmokkel te doen afnemen. België engageerde zich in de Verklaring van New York, samen met 192 andere landen, om het aantal hervestigingsplaatsen op te voeren en om samen de behoeftes tot hervestiging volledig in te vullen.

Kwetsbare families in de kou

Door de opschorting van hervestiging bleven honderden mensen die al lange en intensieve selectieprocedures doorstonden de afgelopen jaren in de kou staan. 11.11.11 kon tijdens onderzoek in Turkije eind 2019 vaststellen hoe deze vertragingen op het terrein voor problemen zorgen en kwetsbare mensen in moeilijke situaties brengen. Momenteel wachten 450 Syriërs in Libanon en in Turkije, die reeds door de Belgische administratie geselecteerd waren, al meer dan een jaar op een transfer naar België.

Wettelijk kader en meerjarenquota

Samen met andere organisaties vraagt 11.11.11 de volgende regering om werk te maken van een structurele aanpak van hervestiging, met een wettelijk kader en engagementen die vastgelegd zijn over meerdere jaren. Er is daarbij nood aan een flexibel opvangmodel met voldoende bufferplaatsen dat rekening houdt met een fluctuerende aankomst van asielzoekers.

Flor Didden, Beleidsmedewerker Migratie