Nieuw rapport Refugee Protection Watch
Meer dan 13 miljoen Syriërs zijn op de vlucht voor het aanhoudende geweld in wat de VN omschrijft als de grootste vluchtelingencrisis van deze tijd. In een nieuw rapport deed 11.11.11 samen met Syrische en Libanese partners onderzoek naar de situatie van vluchtelingen in Libanon en zij die terugkeren naar Syrië. De vaststellingen zijn ernstig: een scherpe toename in het aantal gedwongen deportaties, (seksueel) geweld en een gebrek aan humanitaire ondersteuning creëren een steeds gevaarlijkere situatie.
In een nieuw rapport van de “Refugee Protection Watch” coalitie trekt 11.11.11 samen met haar partnerorganisaties aan de alarmbel over de leefomstandigheden van Syrische vluchtelingen in Libanon. In Libanon bestaat een kwart van de bevolking uit Syrische vluchtelingen. Op een bevolking van 6,8 miljoen Libanezen vangt het land zo’n 1,5 miljoen Syriërs op. Daarnaast kampt het land momenteel met overlappende economische, gezondheids- en politieke crises.
Tussen hamer en aambeeld
Syriërs in Libanon zitten gevangen tussen hamer en aambeeld volgens 11.11.11. “Enerzijds is er het element van een land waar ze niet naar terug kunnen keren. Vervolging, gedwongen inlijving in het leger en seksueel geweld of misbruik zijn diepgaande risico’s waar terugkerende Syriërs mee geconfronteerd worden”, licht directeur Els Hertogen toe. “Anderzijds worden vluchtelingen steeds vijandiger behandeld in Libanon, is er een gebrek aan humanitaire ondersteuning en leven ze in continue angst voor gedwongen deportatie. Intussen bouwen derde landen legale migratieroutes af, sluiten ze de ogen voor het ernstige onrecht en maken ze zich in toenemende mate schuldig aan illegale “pushbacks” van Syrische vluchtelingen.
“Enerzijds is er het element van een land waar ze niet naar terug kunnen keren. Anderzijds worden vluchtelingen steeds vijandiger behandeld in Libanon."
Op basis van interviews met teruggekeerde Syriërs (in Syrië) en online bevragingen onder Syrische vluchtelingen in Libanon bracht 11.11.11 samen met de andere leden van Refugee Protection Watch de voorwaarden in kaart die noodzakelijk zijn voor een veilige terugkeer van vluchtelingen in Libanon naar Syrië. De resultaten tonen een penibele situatie aan:
- Syriërs riskeren gedwongen inlijving bij het leger, willekeurige detenties en leven in angst voor de Syrische veiligheidsdiensten in geval van terugkeer. 70% vreest gedwongen inlijving bij het Syrische leger, 43% kent iemand of liep zelf dit risico. 60% van de vrouwelijke repatrianten voelt zich 's nachts niet veilig uit angst voor seksueel geweld of misbruik.
- Push-factoren weerhouden Syrische vluchtelingen in Libanon ervan om echt vrijwillig te besluiten om terug te keren. 70,5% van alle respondenten in Libanon gaf aan geen enkele vorm van humanitaire ondersteuning te hebben ontvangen sinds januari 2020. Verder gaf 72% van de Syrische repatrianten aan dat de moeilijkheden van het leven in Libanon de belangrijkste reden waren om terug te keren naar Syrië. Bijna 91% van de ondervraagde Syriërs in Libanon rapporteerden dat er de afgelopen maanden een scherpe toename was van de sociale spanningen en gewelddadige clashes met Libanese gastgemeenschappen.
- 72,4% van de Syrische respondenten in Libanon verklaarde dat de angst voor deportatie een van hun grootste zorgen was. Slechts 0,8% van alle respondenten was van plan Libanon te verlaten en terug te keren naar Syrië uit vrees voor de situatie in Libanon. Anderzijds wenste 57,7% Libanon te verlaten om naar een derde land te gaan.
- De ernstige en verslechterende economische situatie in Syrië heeft geleid tot enorme armoede, wijdverspreide honger en het ontbreken van veel essentiële diensten. Slechts 29% van de respondenten in Syrië was in staat om te voorzien in de basisbehoeften van het huishouden. Toegang tot diensten in Syrië zoals elektriciteit, water, voedsel, onderwijs en gezondheidszorg is zeer beperkt.
- Er is steeds meer sprake van zogenaamde “re-returns”, waarbij Syriërs die terugkeerden naar Syrië het land opnieuw willen ontvluchten. 40% van de ondervraagde Syriërs gaf aan dit te overwegen. 63% van de ondervraagde terugkeerders in Syrië, en 45% van de ondervraagde Syriërs in Libanon gaven aan mensen te kennen die dit effectief deden.
Dringende actie nodig
In haar aanbevelingen vraagt 11.11.11 de Belgische regering om internationaal op te roepen tot dringende actie. “Meer dan tien jaar crisis in Syrië heeft de grootste vluchtelingencrisis van deze tijd veroorzaakt. Zaken zoals bescherming, integratiekansen en mechanismen voor veilige terugkeer of hervestiging dringen zich op”, stelt Els Hertogen. “De situatie verslechtert zienderogen. Toch neemt internationale belangstelling af en zien we een toename in wantoestanden zoals illegale pushbacks. België moet diplomatiek leiderschap op nemen en actief pleiten voor duurzame oplossingen.” Onder andere de creatie van een internationaal mechanisme voor de monitoring van de condities voor veilige, vrijwillige en waardige terugkeer is noodzakelijk volgens 11.11.11.
"België moet diplomatiek leiderschap op nemen en actief pleiten voor duurzame oplossingen. Onder andere de creatie van een internationaal mechanisme voor de monitoring van de condities voor veilige, vrijwillige en waardige terugkeer is noodzakelijk."
Momenteel ligt er een resolutie voor in het federale parlement die duurzame oplossingen voor de Syrische vluchtelingencrisis centraal stelt. Deze werd ingediend door Els Van Hoof (CD&V) en wordt wellicht volgende week behandeld in de commissie Buitenlandse Zaken. “Zowel via parlementaire weg als vanuit de regering vragen we dat deze ernstige situatie hoog op de agenda komt te staan. Dringende actie is noodzakelijk om de leefomstandigheden van Syrische vluchtelingen in de regio, en in Syrië zelf, te verbeteren", besluit Els Hertogen.
