Tijd voor een echt arbeidsmigratiebeleid
Voor 11.11.11 en de vakbonden ACV, ABVV en ACLVB is de tijd rijp voor een echt arbeidsmigratiebeleid. Dat is nodig voor de migrant, de herkomstlanden en voor België zelf. Enkel legale migratiekanalen tussen ontwikkelingslanden en Europese landen bieden een oplossing voor de huidige crisis en kunnen het gras voor de voeten van mensensmokkelaars wegmaaien.
Vakbonden en Noord-Zuidbeweging pleiten voor legale migratiekanalen
De organisaties verwelkomen de nieuwe visienota 'Ontginnen buitenlands tewerkstellingspotentieel in Vlaanderen' van de Vlaamse regering die de deur opent naar een beleid dat beantwoordt aan de noden van vandaag. De organisaties pleiten om snel werk te maken van structurele hervormingen van het Vlaamse arbeidsmigratiebeleid. Ze publiceren vandaag een dossier over arbeidsmigratie en vragen om de Noord-Zuid dimensie niet te vergeten.
Arbeidsmigratie bleef sinds de migratiestop in 1974 een blinde vlek in het migratiebeleid. Sinds de zesde staathervorming is arbeidsmigratie een bevoegdheid van het Vlaamse gewest. Buiten de laattijdige omzetting van een aantal Europese richtlijnen zijn er geen stappen gezet en bestaan er nauwelijks legale arbeidsmigratiekanalen voor mensen van buiten de EU.
Op het terrein leidde dit ertoe dat er in 2016 slechts 4.272 legale arbeidsmigranten in België werden opgenomen. De Europese zogenaamde 'Blauwe Kaart' die de toegang van hooggekwalificeerde arbeidsmigranten moet faciliteren wordt in België nauwelijks gebruikt. In 2016 werden slechts 31 kaarten afgeleverd. Dat maakt dat ondanks discours over 'meer actieve migratie' slechts 10% van de eerste verblijfstitels toegekend aan derdelanders gebeuren op basis van bezoldigde activiteiten. Alvast veel te weinig om tegemoet te komen aan de grote behoeftes op de arbeidsmarkt.
Nochtans groeit de consensus over de partijgrenzen en bij de verschillende sociale partners rond de noodzaak van een ruimer beleid.
De uitdagingen zijn namelijk groot en de cijfers spreken voor zich. De Europese Commissie houdt er rekening mee dat de Europese bevolking op beroepsleeftijd tegen 2060 met 50 miljoen zal afnemen. Alleen al voor verpleegkundig personeel voorspelt de Commissie dat er in 2020 590.000 meer arbeidskrachten nodig zijn dan beschikbaar op de Europese arbeidsmarkt.
In België is de situatie niet anders. 130.000 vacatures raken structureel niet ingevuld. De bouwsector is de komende jaren op zoek naar 20.000 arbeidskrachten. In de zorgsector overtreft het aantal pensioneringen vandaag al ruimschoots het aantal aanwervingen. De vergrijzing belooft deze tendens nog te versterken. Vanaf 2019 begint de hele Vlaamse beroepsbevolking te krimpen.
- In 2060 50 miljoen mensen minder op beroepsleeftijd in Europa
- In 2020 590.000 meer verpleegkundigen nodig dan beschikbaar op de Europese arbeidsmarkt
- In België 130.000 vacatures niet ingevuld
- Bouwsector zoekt 20.000 mensen
Deze cijfers staan in schril contrast met de stijgende bevolkingsgroei in veel ontwikkelingslanden waar de lokale arbeidsmarkt niet in staat is om jongeren aan een job te helpen.
Migratie is bovendien een belangrijk instrument voor de ontwikkeling van deze landen en in de strijd tegen armoede. Geldtransfers ('remittances') en investeringen van migranten in het buitenland zorgen voor zuurstof in veel ontwikkelingseconomieën.
Structurele hervormingen
De vakbonden en de Noord Zuid-koepel zijn tevreden dat de Vlaamse regering eindelijk werk maakte van een visienota voor een nieuw arbeidsmigratiebeleid.
Ze steunen het voorstel om de maximum arbeidsduur te verlengen van één naar drie jaar en de opmaak van een dynamische knelpuntenlijst die migratie voor midden- en hooggeschoolde mensen van buiten de EU mogelijk moet maken. Ook de voorstellen om de toegang van buitenlandse studenten tot de arbeidsmarkt te vergemakkelijken zijn positief.
De organisaties betreuren echter dat de nota zich eenzijdig richt op 'het ontginnen van buitenlands toptalent om bij te dragen aan de Vlaamse economie'. Het is een gemiste kans dat het perspectief van de herkomstlanden en de ontwikkelingsdimensie volledig ontbreekt.
Daarnaast kunnen ook praktisch geschoolde arbeidsmigranten bijdragen om kraptes op de arbeidsmarkt (zoals in de zorgsector en de huisarbeid) op te vullen. Dit vereist eveneens een flankerend beleid dat de drempels voor praktisch geschoolden op onze arbeidsmarkt (uit de eigen arbeidsreserve dan wel ingestroomd via migratie) aanpakt, alsook een doorgedreven beleid tegen discriminatie.
Enkel zo kan een passend antwoord geboden worden op de toenemende vergrijzing en kunnen we de uitdaging van irreguliere migratie ombuigen naar migratie waar iedereen bij wint.
11.11.11 roept bovendien op om gerichte pilootprojecten te starten in samenwerking met ontwikkelingssamenwerking. Vandaag bestaan er al projecten in Europese landen als Spanje en Duitsland. 11.11.11 vraagt om daarin extra aandacht te besteden aan regio's en bevolkingsgroepen die sterk getroffen worden door de gevolgen van klimaatverandering.
Naast 11.11.11, ABVV, ACLVB en ACV werkten ook Beweging.net, Caritas International, FAIRWORK Belgium, FOS en Wereldsolidariteit mee aan het dossier.
